เดินส่องย่าน กะดีจีน : บ้านพาทยโกศล

ใครๆ มักกล่าวถึง บ้านพาทยโกศล ด้วยชื่อที่คุ้นเคยว่าบ้านเครื่อง อันหมายถึงบ้านที่เป็นแหล่งสอนและรวบรวมเครื่องดนตรีไทยของชาวฝั่งธนฯ ที่ความเป็นมาของบ้านสามารถสืบสานตำนานดนตรีไทยสายฝั่งธนฯ อันเกิดจากหลวงกัลยาณมิตตาวาส สืบเนื่องมาถึงจางวางทั่ว ต้นตระกูลพาทยโกศล ตระกูลสำนักดนตรีที่เก่าแก่และมีความสามารถ สืบต่อกันมาตั้งแต่กรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ปัจจุบันภายในบ้านพาทยโกศล ยังปรากฏเครื่องดนตรีเก่าที่สร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 2

ผู้คนทั่วไปมักเรียกชื่อวงปี่พาทย์ตระกูลเกิดผล ว่า ‘วงปี่พาทย์บ้านใหม่หางกระเบน’ ‘วงปี่พาทย์บ้านใหม่อยุธยา ‘วงปี่พาทย์นายสังเวียน เกิดผล’ หรือ ‘วงปี่พาทย์ดุริยางคศิลป์’

พ.ศ. 2524 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีบัญชาให้วงดนตรีบ้านใหม่ฯ เข้าไปบันทึกเสียงที่ศาลาดุสิดาลัย ในพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เพื่ออนุรักษ์ทางเพลงเก่าๆ เก็บรักษาไว้ที่ห้องสมุดดนตรีทูลกระหม่อมบริพัตรฯ

จนกระทั่งวันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2530 ด้วยพระมหากรุณาธิคุณสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เจ้านายพระองค์สำคัญที่โปรดดนตรีไทยและวัฒนธรรมไทยเป็นอย่างยิ่ง พระองค์เสด็จพระราชดำเนินบ้านนายสังเวียนเป็นการส่วนพระองค์ ทรงพระราชทานนามแก่วงปี่พาทย์ตระกูลเกิดผล ว่า ‘พาทยรัตน์’  ตระกูลนี้จึงมีโอกาสได้รับใช้สถาบันพระมหากษัตริย์ตามวาระโอกาสต่างๆ อย่างต่อเนื่อง